تعریف آدم ربایی
دو مصداق از جرایم خشن و جرایم علیه اشخاص، جرم آدم ربایی و مخفی کردن فرد است. که علاوه بر سلب آزادی و صدمات بدنی، بیشتر شخصیت معنوی قربانی جرم، مورد تعرض قرار می‌گیرد. جرم ادم ربایی مجازات سنگینی دارد، به دلیل اینکه قربانی ممکن دچار بیماری هایی بعد از گذشت سالیان دراز شود. در ادامه درباره قوانین “جرم آدم ربایی”، “مجازات جرم آدم ربایی” و “اثبات جرم آدم ربایی” صحبت خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
هر کسی، به قصد مطالبه وجه یا مال یا به قصد انتقام یا به هر منظور دیگر، به توسط تهدید یا حیله یا به هر نحو دیگر، شخصاً یا توسط دیگری، شخصی را برباید یا مخفی نماید، به حبس از پنج تا ۱۵ سال محکوم خواهد شد. قانون اسلامی مجازات آدم ربایی را جرم انگاری کرده است.
آدم ربایی به معنی انتقال یك شخص، بدون رضایت او از محلی به محل دیگر به وسیله زور، تهدید یا فریفتن است. آدم ربایی به معنای سلب آزادی تن است.
آزادی بدنی بر فرد به این معنی است که به طوری که فردی بتواند از هر نقطه کشور به نقطه دیگر آن مسافرت نموده یا نقل مکان کند یا از کشور خود خارج شده و به آن برگردد و از توقیف، محفوظ و مصون باشد، نتیجه این آزادی لغو بردگی، منع توقیف و حبس بدون مجوز اشخاص است.
پس آدم ربایی به معنی سلب آزادی تن دیگری بدون رضایت او و با قصد نامشروع از راه جابجایی از محلی به محل دیگر می‌باشد. عدم رضایت مجنی علیه شرط لازم است و بدون آن جرم محقق نمی‌شود.
عناصر آدم ربایی
جرم آدم ربایی نیز مانند هر جرم دیگری از سه رکن قانونی، مادی و معنوی تشکیل شده است:
الف ـ عنصر قانونی
رکن قانونی جرم آدم ربایی، مواد (621) و (631) قانون مجازات اسلامی است که به تفسیر و تشریح جرایم آدم ربایی، نوزاد ربایی، مشارکت در جرم و مجازات های آن ها پرداخته است. اگر چه بسیاری از دادگاه ها هنگام رسیدگی به جرم ادم ربایی و مخفی کردن دیگری تنها به ماده (621) قانون مجازات اسلامی استناد می‌کنند، اما باید توجه داشت که قانون تشدید مجازات آدم ربایی، مصوب 1353 به صورت کامل نسخ نشده است و برخی احکام آن هنوز به اعتبار خود باقی است.
ب ـ عنصر مادی
عمل ربودن افراد، به توسط تهدید یا حیله یا به هر نحو دیگر عنصر مادی جرم آدم ربایی محسوب می‌شود، یعنی اگر شخصی به هر انگیزه و با حیله و تقلب و یا بدون رضایت او را برباید عنصر مادی جرم ادم ربایی محقق شده است، در ماده (631) قانون مجازات اسلامی عمل ربودن و مخفی کردن طفل و تعویض کردن اطفال عنصر مادی این جرم تلقی می شود.
اگر رباینده در مورد هویت و ویژگی های شخصی که قصد ربودن او را دارد، اشتباه کند، مثلا به جای دزدیدن فرزند یک فرد ثروتمند برای اخاذی از او، فرزند شخص فقیری را برباید، به جرم آدم ربایی محقق می شود.
فعل مجرمانه: انتقال جسم قربانی از محلی به محل دیگر با زور و تهدید و حیله به طوری كه قربانی اراده ای از خود نداشته باشد.
اگر زن یا مردی که از همسر خود طلاق گرفته است، طفل مشترک را که تحت حضانت طرف مقابل است، برباید، مرتکب جرم آدم ربایی شده است. پس وجود رابطه زوجیت یا رابطه سببی و نسبی مانع ارتکاب جرم ادم ربایی نمی شود.
مرتكب و شكل ارتكاب: هر كسی می‌تواند باشد كه به صورت مشارکت یا مداخله و یا بصورت غیر مستقیم قابل تحقق است كه بحث مشارکت و معاونت پیش می
آید.
اگر رباینده شخصاً قربانی را نرباید و این کار را «توسط دیگری» انجام دهد، مثلا فرد دیوانه ای را ترغیب کند که کودکی را برباید، برای انجام آدم ربایی، مباشرت و مشارکت مجرم در ارتکاب جرم، لازم نیست و مجازات فاعل جرم برای او تعیین خواهد شد.
مقاله پیشنهادی: جرایم پولی و بانکی و جرایم اقتصادی چیست؟
صور خاص آدم ربایی:
1ـ ربودن طفل تازه متولد شده ماده (631) ق. م. ا. (نوزاد ربایی، قانون مجازات، انگیزه مجرمانه و فریب و تقلب مجرم و عدم رضایت فرد ربوده شده در مورد آدم ربایی و ربودن و مخفی کردن و تعویض طفل در مورد نوزاد ربایی را از عنصر مادی جرم معرفی نموده است.)
2 ـ مخفی كردن اموات ماده (635) قانون مجازات اسلامی
3 ـ مخفی كردن مجرم.
4 ـ ربودن اتباع ایرانی: قانون تشدید مقابله با اقدامات تروریستی دولت آمریكا (1368).
ج ـ عنصر معنوی
مرتكب علاوه بر علم به موضوع جرم و وصف آن یعنی انسان زنده، باید در انجام عمل عامل هم باشد. (سوء نیت عام) و علم و آگاهی مرتكب به عدم رضایت بزه دیده شرط نیست. این جرم مطلق است و نیازی به سوء نیت خاص ندارد و ربودن انسان زنده كه در حال خواب یا بیهوشی است، مشمول این حكم می باشد.
انگیزه مرتكب: علی الاصول مقنن انگیزه را به عنوان یكی از اجزاء تشكیل دهنده عنصر روانی جرایم به شمار نمی آورد و داشتن انگیزه شرافتمندانه در جرایم تعزیری و باز دارنده از جهات مخففه موضوع ماده ۲۲ قانون مجازات اسلامی محسوب می‌شود. با این وجود انگیزه، یكی از اجزاء عنصر معنوی جرم ادم ربایی به شمار می آید. هر چند مقنن در ماده (621) قانون مجازات اسلامی واژه قصد را به كار برده است، ولی این واژه دلالت بر انگیزه می‌كند و دلالت بر سوء نیت خاص ندارد و فرد آدم ربا باید عمد در ربودن فرد داشته باشد و با توجه به اینكه نتیجه جرم آدم ربایی از عمل مرتكب جدا نیست. بنابر این سوء نیت خاص در سوء نیت عام مرتكب، مستتر است و كسی كه قصد ربودن كسی را دارد، در ضمن قصد سلب آزادی او را نیز دارد و در صورت اثبات جرم آدم ربایی، مجازات خواهد شد.
- چنانچه برای انجام دقیق مشکل خود در زمینه آدم ربایی و هر مشکل حقوقی دیگر، نیاز به وکیل مجرب و خبره دارید، از طریق این شماره‌ها با ما تماس بگیرید: 02188734324 و 02188734493
مختصات جرم آدم ربایی
هنگامی که عنصر مادی جرم در یک لحظه واقع شود، جرم آنی به وقوع پیوسته است. از این رو جرایم آنی به شمار می‌رود و در ماده (621) ق. م. ا. از نتیجه حرفی به میان نیامده جرمی مقیّد به نتیجه می‌باشد و نتیجه آن هم سلب آزادی از فرد ربوده شده، می باشد و این جرم غیر قابل تعلیق می باشد.
جرم آدم ربایی، اگر شاکی از مجازات آدم ربا بگذرد و او را ببخشد مجازات آدم ربایی بخشیده نمی شود و از جمله جرایم غیر قابل گذشت می باشد. اگر شاکی گذشت کند، فقط به این دلیل که برای مجازات آدم ربا تخفیف قائل شود و به هیچ عنوان تمامی مجازات آدم ربا از بین نمی رود.
مقاله پیشنهادی: جرایم سایبری چیست؟
مجازات جرم آدم ربایی
ماده (621) قانون مجازات اسلامی، مجازات آدم ربایی از ۵ سال تا ۱۵ سال حبس در نظر گرفته شده است. ماده (631) نیز به جرم نوزاد ربایی پرداخته است و مجازات ۶ ماه تا ۳ سال حبس را برای آن تعیین نموده است. اگر طفل ربوده شده، مرده باشد، مجرم محکوم به پرداخت ۱۰۰۰۰۰ تا ۵۰۰۰۰۰ ريال جریمه نقدی خواهد بود.
مجازات شریک جرم آدم ربایی، که از طریق تهیه شرایط و وسایل مورد نیاز یا به هر صورت دیگری به کمک مجرم آمده باشد، طبق ماده ۷۲۶ قانون مجازات اسلامی، به حداقل جزای در نظر گرفته شده، برای اصل جرم محکوم می شود که ۵ سال برای آدم ربایی و ۶ ماه برای نوزاد ربایی است. حداکثر مجازات آدم ربایی، زمانی است که فرد ربوده شده کمتر از ۱۵ سال سن داشته باشد، در اثر ربوده شدن دچار آسیب های جسمی یا شرافتی شده باشد، یا ربودن توسط وسیله نقلیه انجام شده باشد.
نکته ـ هر دلیل که قاطع باشد، مانند شهادت شهود و یا اقرار و یا آماری وجود داشته باشد، مانند تحقیق محلی، جرم ادم ربایی را احراز می کند و در مواردی که دلایل کافی برای احراز جرم به متهم وجود نداشته باشد و متهم نیز به ارتکاب عمل توسط وی صریحا یا ضمنا اقرار نکرده باشد، حکم به نفع متهم صادر می‌گردد.
چنانچه شخص، مرتکب جرایم آدم ربایی و تجاوز به عنف شده باشد، لذا در صورت اثبات جرم آدم ربایی به مجازات اعدام، محکوم خواهد شد.
مجازات شروع به جرم آدم ربایی
مجازات شروع به جرم آدم ربایی، جرم انگاری است و اگر شخصی شروع به آدم ربایی کند، یعنی قصد ارتکاب جرم کرده و شروع به اجرای آن کند، اما جرم بنا به دلایلی اتفاق نیفتد، به استناد ماده (122) قانون مجازات اسلامی در باب شروع به جرم آدم ربایی به سه تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد.
- چنانچه برای انجام دقیق مشکل خود در زمینه آدم ربایی و هر مشکل حقوقی دیگر، نیاز به وکیل مجرب و خبره دارید، از طریق این شماره‌ها با ما تماس بگیرید: 02188734324 و 02188734493
موارد تشدید مجازات جرم آدم ربایی
1 ـ سن قربانی کمتر از 15 سال تمام باشد:
چنانچه سن قربانی کمتر از 15 سال تمام باشد، موجب تشدید مجازات جرم آدم ربایی می گردد.
2 ـ استفاده از وسیله نقلیه در آدم ربایی:
استفاده از وسیله نقلیه، اعم از خودرو و یا موتور سیکلت و … از موجبات تشدید مجازات آدم ربایی می باشد. هر گاه مرتکب، پس از تحقق جرم آدم ربایی برای تغییر مکان، شخص ربوده شده را با وسیله نقلیه منتقل نماید، مشمول تشدید جرم آدم ربایی قرار نمی‌گیرد.
3 ـ ورود آسیب جسمی یا حیثیتی به قربانی:
اگر مرتکب، شخص را پس از ربودن در خانه مخفی نماید و باعث بروز مشکلات روحی و روانی بر قربانی شود، یعنی باعث آسیب جسمی یا حیثیتی در نتیجه جرم آدم ربایی به قربانی وارد شود، تشدید مجازات آدم ربایی فراهم می گردد.
معاونت در آدم ربایی
هر گاه کسی آگاه و به علم وسایل ارتکاب جرم آدم ربایی و نوزاد ربایی را تهیه کند و یا افراد را به ارتکاب جرم آدم ربایی، تحریک یا ترغیب یا تهدید کند و یا به هر طریق دیگر وقوع جرم را آسان کند، به استناد ماده ۴۳ قانون مجازات اسلامی، به مشارکت در جرم شناخته شده و مجازات معاون طبق ماده ۷۲۶ قانون مجازات اسلامی، حداقل مجازات مقرر برای همان جرم می باشد که در مورد جرم آدم ربایی پنج سال و نوزاد ربایی شش ماه حبس، پیش‌بینی شده است.
تعدد جرم
ممکن است، آدم ربا قصد خاصی برای عمل خود داشته باشد، اما قبل از این که عمل مورد نظر را انجام دهد، دستگیر شود. مثلاً بخواهد مرتکب لواط شود و هنگام شروع به لواط دستگیر شود. ظاهر ماده ۶۲۱ و عبارت (ارتکاب جرایم دیگر) بیانگر آن است که در این جا هم قواعد تعدد جرم، حاکم است و اگر عملیات شروع در آن جرم، دارای مجازات باشد، مجازات آن اعمال می گردد.
تفاوت بازداشت غیر قانونی با آدم ربایی
فاعل جرم بازداشت غیر قانونی، مقامات قضایی و مأموران ذی صلاح هستند، اما آدم ربایی توسط افراد عادی صورت می‌گیرد. جرم بازداشت غیر قانونی از طریق صدور دستور و قرار است. دستور بازداشت ممكن است، منتهی به بازداشت نشود، مثلاً متهم در دسترسی نباشد، یا وثیقه بدهد ولی آدم ربایی این گونه نیست. آدم ربایی به صورت مخفیانه انجام می‌شود ولی بازداشت بصورت اداری و علنی است.
تفاوت گروگان گیری و آدم ربایی
در قانون مجازات اسلامی ایران، هیچ تفاوتی میان گروگان گیری و آدم ربایی نیست. این کار غیر انسانی، در بیشتر موارد به دلیل دریافت پول بدون زحمت و کار کردن انجام می پذیرد و عموما با انگیزه های شخصی انجام می گیرد، اما در مواردی نیز به صورت برنامه های فرقه ای و حزبی و حتی حکومتی و مذهبی است.
سرقت اعضای انسان
از طرف دیگر اگر کسی اعضای بدن انسانی را در حالی که هنوز در بدن اوست، برباید، مثلاً با شکافتن شکم انسانی، کلیه اش را بردارد، با توجه به نظر حقوق دانان این نوع جرم به جرایم اشخاص مربوط می شود، نه جرایم اموال، چون از موارد سرقت نیست و مال محسوب نشده و هنوز بخشی از بدن انسان را تشکیل می دهد. اما اگر کسی از بانک کلیه یا بانک خون کلیه یا خون انسان را که مورد خرید و فروش واقع می شود، بریابد، از آن جایی که اعضای بدن انسان (حتی یک تار مو یا ناخن انسان) مال محسوب شده و مورد خرید و فروش واقع می‌شود، در نتیجه ربودن آن سرقت محسوب گردد.
سوال ـ چنانچه آدم ربا با توافق و رضایت قربانی، اقدام به ربودن وی نماید، آیا آدم ربایی صدق خواهد کرد؟
پاسخ ـ در موضوع ماده (621) قانون مجازات اسلامی که عدم رضایت قربانی نیز جزء آن هاست، آدم ربایی انجام نشده است و اثبات جرم آدم ربایی انجام نشده و آدم ربایی تحقق نیافته است . اما صرف رضایت اولیه کسی در سوار شدن به خودروی دیگری در صورتی که راننده بر خلاف میل مسافر تغییر مسیر دهد، آدم ربایی انجام نشده است. همین طور رضایتی که ناشی از فریب باشد یا مواردی که فرد ربوده شده، به دلایلی مثل بی هوشی و خواب، قادر نیست، مخالفت خود را اعلام کند، در حکم عدم رضایت است؛ مانند این که کسی خود را راننده سرویس مدرسه جا بزند و کودکی با این تصور سوار اتومبیل شود و بدین ترتیب راننده کودک را با خود همراه سازد.
سوال ـ در صورتی که شخصی با دادن وعده و وعید ازدواج، آن شخص را به همراه خود به شهر دیگری ببرد، آیا جرم آدم ربایی تحقق یافته است یا خیر؟
پاسخ ـ دادن وعده و وعید و ترغیب‌کردن شخص به همراهی با خود، در صورتی که آن وعده انجام نشود یا سر باز زند، اثبات جرم آدم ربایی انجام نشده و آدم ربایی محسوب نمی شود.
سوال ـ آیا حمل جسد از بیمارستان، مشمول جرم آدم ربایی یا مخفی کردن می‌شود یا خیر؟
پاسخ ـ اثبات جرم ادم ربایی در مورد انسان مرده چون آدم محسوب می‌شود و مخفی کردن مرده، مخفی کردن آدم است، قانون گذار، با مجازات بسیار کمتری نسبت به مخفی کردن انسان زنده، پیش بینی کرده است، این جرم را به صورت جدا گانه در نظر گرفته است؛ زیرا مخفی کردن انسان مرده نتایجی همچون آسیب روحی و سلب آزادی تن را به همراه ندارد. ماده ۶۳۵ قانون مجازات اسلامی بیان می کند: «هر کس بدون رعایت نظامات مربوط به دفن اموات، جنازه ای را دفن کند یا سبب دفن آن شود یا آن را مخفی نماید، به جزای نقدی از یکصد هزار تا یک میلیون ریال محکوم خواهد شد.»
گروه حقوقی دادگستران نگین عدالت با سال ها تجربه در زمینه وکالت، زیر نظر وکلای مجرب و متخصص، آماده پاسخگویی به سوالات شما عزیزان می باشد.
[vc_row][vc_column width=”1/6″][/vc_column][vc_column width=”2/3″][vc_cta h2=”” txt_align=”center” shape=”round” style=”flat” color=”juicy-pink”]
برای مشاوره حقوقی کاملا رایگان تماس بگیرید : ۸۸۷۳۴۴۹۳ – ۰۲۱
[/vc_cta][/vc_column][vc_column width=”1/6″][/vc_column][/vc_row]